12 kwietnia 2022

Świątynie i kościoły we Wrocławiu

Świątynie i kościoły we Wrocławiu

Wrocław to stolica Dolnego Śląska i czwarte pod względem liczby ludności miasto w Polsce. Jest największym miastem na Ziemiach Odzyskanych. Historia Wrocławia sięga X wieku, jednak pierwsze osady na tych terenach pojawiły się już w VI wieku. Wtedy to nad Odrą osiedliło się słowiańskie plemię Ślężan. W roku 985 Mieszko I wybudował pierwszy gród na Ostrowie Tumskim. W średniowieczu Wrocław był jednym z trzech głównych miast Królestwa Polskiego, obok Krakowa i Sandomierza.

Jakie świątynie znajdują się we Wrocławiu?

Od początku istnienia miasta budowano w nim świątynie. W mieście pełnym zabytków kościoły zajmują poczesne miejsce. Dziś w stolicy Dolnego Śląska znajduje się około 80 kościołów katolickich, jeden kościół grekokatolicki, jeden polskokatolicki. Jest we Wrocławiu kilkanaście świątyń protestanckich, dwie prawosławne, jedna synagoga. W mieście działa również kilka sal, gdzie spotykają się Świadkowie Jehowy oraz kilka ośrodków buddyjskich.

Najstarsze wrocławskie świątynie

Do najstarszych świątyń należą kościół św. Wojciecha oraz Archikatedra św. Jana Chrzciciela. Kościół św. Wojciecha został zbudowany na początku XII wiek. Pierwotnie był to kościół romański. Pierwszy kościół katedralny powstał w XI wieku.

Wśród najpiękniejszych kościołów we Wrocławiu wiele jest bardzo starych. Oto najpopularniejsze kościoły we Wrocławiu:

Katedra Wrocławska

Archikatedra św. Jana Chrzciciela znajduje się na Ostrowie Tumskim przy Placu Katedralnym. Jest to kościół gotycki zbudowany na przełomie XIII I XIV wieku. Wcześniej na jego miejscu znajdowały się trzy inne. Podczas drugiej wojnie światowej Katedra Wrocławska  została zniszczona w 70% , po wojnie świątynię odrestaurowano. Uważa się ją za pierwszą na ziemiach polskich w pełni gotycką świątynię. To trójnawowa bazylika z ambitem prowadzącym wokół prezbiterium za ołtarzem głównym. Od chóru ambit oddzielony jest arkadami, a od naw bocznych kratami. Tylko część ambitu udostępniona jest zwiedzającym. Po zachodniej i wschodniej stronie widać dwie wysokie wieże. W katedrze znajduje się wiele kaplic, w przeważającej części gotyckich. Do świątyni prowadzą trzy wejścia. Kościół posiada cztery dzwony. Organy, które znajdują się w katedrze, wybudowano w 1913 roku.

Katedra św. Marii Magdaleny (Mostek Pokutnic we Wrocławiu)

Jest to gotycki kościół zlokalizowany między ulicami Łaciarską i Szewską, niedaleko rynku. Pierwszy kościół w tym miejscu zbudowano w XI wieku. Obecny kształt kościoła datuje się na wiek XIV. Bazylika posiada nawę główną i nawy boczne oraz prezbiterium. Nie ma w niej nawy poprzecznej, czyli transeptu, ani obejścia za ołtarzem. W XV wieku ukończone zostały wieże Katedry św. Marii Magdaleny. Mostek Pokutnic powstał zapewne również w wieku XV. Łączy on wieże katedry na wysokości ostatniej kondygnacji. Wieże, mające kształt stożka, pokryto blachą ołowianą.  W roku 1523 wygłoszono w kościele pierwsze kazanie ewangelickie. Świątynia stała się pierwszym kościołem protestanckim we Wrocławiu. W czasie II wojny światowej runęły obie wieże kościoła oraz Mostek Pokutnic. W latach 70-tych odbudowano wieże, a na początku XXI wieku również mostek. Dziś jest to kościół polskokatolicki.

Synagoga pod Białym Bocianem

Znajduje się przy ulicy Pawła Włodkowica i jest jedną z dwu czynnych synagog we Wrocławiu. Została zbudowana według projektu Carla Ferdinanda Langhansa, wybitnego niemieckiego architekta. Wcześniej na tym miejscu była gospoda Pod Białym Bocianem. Jej właśnie synagoga zawdzięcza swą nazwę. Prace przy budowie synagogi rozpoczęto w 1927 roku, choć planowano jej powstanie wiele lat wcześniej. Pierwsze nabożeństwo odprawiono tu w kwietniu 1829 roku. W 1905 roku dobudowano we wnętrzu synagogi galerie dla kobiet. Wnętrze świątyni zostało zdewastowane przez hitlerowskie bojówki podczas nocy kryształowej w 1938 roku. W czasie wojny Niemcy urządzili we wnętrzu budynku warsztat samochodowy oraz magazyn. Po wojnie świątynia była wielokrotnie niszczona przez wandali. Gminie żydowskiej udało się odzyskać Synagogę pod Białym Bocianem dopiero w 1995 roku.

Kościół św. Antoniego

Kościół został zbudowany w XVII wieku przy klasztorze zakonu franciszkanów, później przejętym przez elżbietanki. Kościół wzniesiono w stylu barokowym. Wieża kościoła nie jest wysoka. Nad portalem umieszczono figurę św. Antoniego z Padwy - patrona świątyni. Kościół św. Antoniego znajduje się w okolicy czterech świątyń, w pobliżu synagogi pod Białym Bocianem, prawosławnej cerkwi św. Barbary oraz kościoła ewangelickiego. Jest to świątynia rzymskokatolicka, od czasów powojennych mieści się tu parafia św. Mikołaja.

Katedra Prawosławna

Katedra prawosławna Najświętszej Bogarodzicy zlokalizowana jest przy ulicy św. Mikołaja. Budowla powstała na przełomie XV i XVI wieku jako filia i kaplica pogrzebowa parafii św. Elżbiety. To trójnawowa świątynia zbudowana w stylu gotyckim. Od strony zachodniej posiada dwie wieże o różnej wysokości. W 1526 roku stała się świątynią ewangelicką. Kościół został w 70% zniszczony podczas wojny. Odbudowano go na początku lat 60-tych i w 1963 roku przekazano kościołowi prawosławnemu. Do dziś zachowało się kilka zabytków z pierwszego okresu istnienia świątyni, m.in. fragmenty dekoracji ołtarza głównego ze scenami z życia św. Barbary. W Katedrze Prawosławnej znajdują się dwa ikonostasy, jeden z nich wykonano w Salonikach. Na wieży katedry umieszczono naprawiony Zegar Kluskowy - według jego bicia dawniejsze gospodynie gotowały kluski.

Cerkiew św. Cyryla i Metodego

Cerkiew św. Cyryla i Metodego usytuowana jest na Wyspie Piasek, przy ulicy św. Jadwigi. Świątynia została wzniesiona w XVII wieku jako kościół katolicki. Była to pierwsza we Wrocławiu świątynia barokowa. Ma jedną nawę i bogato rzeźbioną fasadę. Podczas wojny budynek został zrujnowany. Kościołowi prawosławnemu przekazano go w roku 1970. Początkowo prawosławne nabożeństwa odbywały się w prowizorycznej kaplicy, a kościół remontowano. W odnowionej świątyni pierwsze nabożeństwo odprawiono w 1976 roku. Elewacja świątyni została całkowicie odnowiona na początku XXI wieku. W cerkwi św. Cyryla i Metodego odbywają się nabożeństwa w języku cerkiewnosłowiańskim, polskim i ukraińskim.

Kościół Garnizonowy

Nazywany bywa też Bazyliką św. Elżbiety lub Farą Elżbietańską. Jest to kościół gotycki, zlokalizowany w jednym z narożników wrocławskiego rynku. Ta trójnawowa bazylika powstała w XIV wieku. Prezbiterium kościoła jest wydzielone we wnętrzu, lecz na zewnątrz pozostaje w głównej bryle. Prawie od początku XVI wieku był to kościół ewangelicki. W czasie wojny świątynia nie została zniszczona. Po wojnie odebrano ją ewangelikom i w 1946 roku uzyskała status kościoła garnizonowego. Kilkakrotnie w XX wieku niszczony przez pożary, kościół odbudowano, a papież Jan Paweł II nadał mu status bazyliki mniejszej. Na wieży kościoła, na wysokości około 75 m, znajduje się taras widokowy, skąd można podziwiać panoramę Wrocławia i okolic.

Kościół uniwersytecki

Kościół Najświętszego Imienia Jezus to barokowa budowla wzniesiona w XVII wieku przez jezuitów. Ta jednonawowa świątynia ma bardzo bogaty wystrój. Na szczycie kościoła znajdują się dwie sygnaturki (małe wieżyczki). Świątynię zaprojektował włoski architekt, Teodor Moretti. Kościół nie ucierpiał w czasie wojny i w 1945 roku zgromadzono tam najcenniejsze zabytki sztuki sakralnej ze zniszczonych kościołów. Od września 1946 roku świątynia pełni funkcję kościoła uniwersyteckiego.

Kościół pw. św. Krzysztofa

Jest to znajdująca się przy placu św. Krzysztofa świątynia ewangelicko-augsburska. Budowla pochodzi z I połowy XV wieku, wzniesiona została w stylu gotyckim na miejscu dawnej kaplicy pogrzebowej. Ma jedną nawę o sklepieniu sieciowym. W II połowie XV wieku dobudowano wieżę zwieńczoną hełmem z blachy ołowianej. Podczas wojny zniszczenia w świątyni sięgnęły 75%. W latach 40-tych i 50-ych kościół św. Krzysztofa odbudowano. Kościół zdobi manierystyczny drewniany ołtarz. To tryptyk typowy dla kościołów luterańskich. We wnętrzu kościoła znajduje się drewniana figura św. Krzysztofa wykonana w roku 1462 przez nieznanego artystę. Okna świątyni zdobią kopie renesansowych witraży herbowych.

Kaplica Hochberga

Kaplica znajduje się przy kościele pw. św. Wincentego i św. Jakuba. Dziś jest to świątynia grekokatolicka, mieści się przy placu Nankiera. Barokowa kaplica Hochberga została dobudowana do południowej nawy kościoła w I połowie XVIII wieku na fundamentach dawnej kaplicy gotyckiej. Hrabia Ferdinand Hochberg był zleceniodawcą tej budowy. Chciał, by pochowano go tu kiedyś. Kopułę kaplicy ozdobiono freskami przedstawiającymi sceny z życia Matki Bożej. Ołtarz ozdobiła Pieta z XV wieku. We wnętrzu umieszczono rzeźby Jerzego Urbańskiego. Kaplica, a głównie jej wnętrze, zostało prawie całkowicie zniszczone w 1945 roku. Na początku XXI wieku dokonano jego rekonstrukcji. Oryginał Piety znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, a ołtarz kaplicy zdobi dokładnie wykonana kopia.

Wrocław to piękne miasto, z mnóstwem kościołów i innych zabytków. Z pewnością warto je zwiedzić.